Ceosan Consulting İdari Müdürü Mariangela Zanaka'nin yazdığına göre,  bir gemide görevlendirilen zabitlerin bireysel karakterlerinin analiz edilmesi kazaları aydınlatmaya yardımcı olabilirdi.

Denizcilik endüstrisinin birçok sektörleri, kusursuz ve usta personelin gemide görevlendirildiğini ve gemideki ekiplerin yeterli ve etkin şekilde birlikte çalışmaya ehliyetli olduklarını sağlamak üzere mesleki uygulama kodlarını geliştirecek ve revize edecek önemli inisiyatiflerle uğraşmaktadırlar.

            İleri gelen örgütler, gemi sahipleri, klas kuruluşları, bayrak ve liman devletleri ve federasyonlar denizdeki tüm kazaların %75 - %80'inin "insan hatası" sebebiyle olduğu şeklindeki sıkıntı verici istatistikleri azaltmaya duyulan  ihtiyaç dolayısıyla hareket etmektedirler.

            Denizcilik endüstrisi devamlı olarak iyileşmektedir, geçmiş yıllarda işaret edilen kazaların sayısında bir azalma vardır. Ancak, teknik sistemlerin şimdi büyük ölçüde güvenilir olmasına rağmen, denizcilikte kazalar gene de küresel seviyede düzenli şekilde meydana gelmekte olup, bunda insan hatası başlıca şüpheli olarak kalmaya devam etmektedir. 

Bir gemide görev yapan her bir zabitin kişiliği, insan-hatası faktörünün  daha da aydınlatılmasında rol oynayabilir mi?

            Çok basit olarak ifade edilirse, evet.  Kişilik, iş performansının kaliteleri ve insan hatası ihtimali ile bağlantılı olan çalışma stilini belirlemektedir. İncelemeler göstermiştir ki bir meslekte gereken yeterliliklere uygun kişilik değerlendirmesi – emniyeti sağlamayı ve mükemmelliği teşvik ederek – işlerinde iyi performans göstermesi muhtemel kişilerin belirlenmesinde etkili olabilir. 

            Denizcilerle ilgili olarak kişilik değerlendirmesi; bilgi, ustalık ve teknik yeteneklerin ötesinde bulunan performanstaki daha hassas sorunları ele alır. Bu maksatla, sizi aşağıdaki senaryoyu hayal etmeye davet ediyorum.

            Bir ham petrol tankeri Çin'deki bir limana doğru yol almaktadır.  Kaptan  dinlenmeye çekilir ve çağrı (call) görevini o zaman birinci güverte zabiti olan görevli zabite verir.

            Bir müddet sonra gemi Doğu Çin Denizine yaklaşır, burası yoğun trafiği ile bilinen bir bölgedir.  Hava güzel olup, bir vardiya zabiti köprü üstünde bulunmaktadır ve güverte zabiti geminin hızını emniyetli süratte olacak şekilde yavaşlatır ve el ile dümen tutulmasına geçer.  Geminin mevkiini izlemekte ve gerekli rota değişikliklerini yapmaktadır.

            Bölgedeki balıkçı tekneleri kendi rotalarını değiştirmektedirler, trafik de dakikalar geçtikçe daha yoğunlaşır  gibi görünmektedir.

            Avrupa Deniz Güvenliği Ajansı (The European Maritime  Safety Agency – EMSA) gemi kayıplarıyla ilgili kazalardaki en sık görülen çarpışmaları listelemektedir.  Yukarıdaki senaryoda bir çarpışma sizce ne kadar olasılık dahilindedir?

            Başka bir egzersiz olarak,  Kaptana ve Birinci Zabite ait kişilik değerlendirmelerinden aşağıdaki metinleri okuyunuz ve ondan sonra bir çarpışmanın az çok muhtemel olup olmadığını düşününüz.

            Kaptan: "Her şeyin düzgün işlemesini sağlamaya yoğunlaşması, çok yüksek performans standartları koyması ve başkalarının sözünü dinlemeye nadiren istekli olması muhtemeldir.  Kendisi genellikle çoğu kimsenin kişisel veya işle ilgili olarak karşılaştıkları güçlüklerde yardım istemek için rahatça başvurabilecekleri bir kimse değildir".

            İkinci Kaptan: "…güçlü bir kendine güven duygusuna sahip olması muhtemeldir, bu da davranışında görülmektedir. Kendi kararlarını sorgulamayabilir, performansı hakkında kendini beğenmiş olabilir ve başa geçmeye istekli olması muhtemeldir."

            Tecrübemiz göstermiştir ki, kişilik değerlendirmeleri güç durumların kazalara dönüşmesini önlemeye yardımcı olma hususunda az masraflı bir çözüm yolu önermektedir.

            Kaptanın liderlik sitilinin daha az kişilere yönelik ve daha fazla görevle-ilgili olabileceğini bilmek, örneğin, mürettebat yöneticisine seçme mülakatında veya eğitim ihtiyaçlarını belirlerken yardımcı olabilir.

            Aynı zamanda, gelişimle ilgili şartlar dahilinde bu bilginin kaptanın kendisine sunulması, diğerlerini dinleme ihtiyacının daha çok farkında olmak suretiyle kendisinin profesyonel bir kimse olarak gelişmesine yardımcı olabilir ve mesai arkadaşlarının kendisine yaklaşmalarını kolaylaştırabilir.

            Üstelik, İkinci Kaptanın kendi yeteneklerine aşırı güven duymasının muhtemel olduğunu bilmek kendisine nasıl bir kaptan verilmesi, bir seçme mülakatında ne gibi sorular yöneltilmesi gerektiği ve kendisinin en etkin şekilde nasıl yönetileceği hususunda yararlı olabilir.

            Kişiye özel kişilik değerlendirmesi raporları ve mülakat soruları, performansın hem olumlu ve hem de daha zayıf alanlarını belirlemede yardımcı olabilir.  Güçlü yönleri için bir gemicinin övülmesi, iş bağlantılarının arttırılması ve yüksek ücretlerin sürdürülmesi bakımından etkin bir yoldur.

            Bununla birlikte, Uluslararası Denizcilik Örgütü Genel Sekreteri'nin Denizci Gününde söylediği gibi: "Sessizce ve çoğunlukla fark edilmeden dünyanın dümenlerini tutan denizcileri takdir ettiklerini göstermelerini insanlardan bir defa daha istiyoruz".

            Denizcilik endüstrisinin ihtiyaçlarını karşılayan geliştirilmiş bir kişilik değerlendirmesinin kıymet takdirinde katkısı olabilir.

Kaynak: 18 Kasım 2016 tarihli Trade Winds gazetesinde yayınlanmıştır