Bugün için Mars'ın yüzeyi hakkında, deniz yatağımızın altındakilerden daha fazla bilgi sahibiyiz. Diğer taraftan Okyanus tabanında, benzerlerinden çok daha fazla sondaj yapmış olan ve seferleriyle zamanımızın en büyük bilimsel keşiflerine devam eden bir bilimsel araştırma gemisinin profilini burada çıkardık.

İsim: JOIDES Resolution

Takma adı: JR

İşletmeci: Uluslararası Okyanus Keşif Programı (International Ocean Discovery Program-IODP)

Denize İnme Tarihi: 1978 (1985'ten beri IODP ile birlikte)

Cinsi: Okyanus Araştırma Sondaj Gemisi

Uzunluk: 62 m. (Pisa Kulesi'yle aynı uzunluğa sahip)

Çalışan sayısı: 70 + 60 Bilim İnsanı ve Teknisyenler

     Joides Resolution (Kısa adı JR) gemisi, bilimsel araştırmalar yapmak adına dünyanın çevresini gezerek sondaj yapıyor ve deniz yatağının altından kayaç örnekleri alıyor. Kayaç örnekleri gezegenimizin geçmişi ile geleceği için önemli ipuçlarını barındırıyor ve JR gemisi dünya hakkındaki en önemli soru işaretlerinin araştırılması için mükemmel bir alan sağlıyor.

     JR, etkileyici bir gemi olmasının yanı sıra, aynı zamanda gemideki bilim insanlarının her bir sondaj örneğini analiz ederek, sedimanların dünya tarihi süresince depolandığı zamanlardaki yaşamı ve iklimi bize anlatmak için kullandığı yüzen bir laboratuvardır.

     Bilim insanları, sondaj örneklerinde okunabilecek farklı iklim olaylarını müzakere ediyorlar. Zaman içerisinde sedimanlar deniz tabanında birikerek, bilim insanlarının kitap gibi okuyabileceği katmanlar oluşturur.

     JR Gemisi ismini, Kaptan James Cook'u yeni kıta arayışında ikinci veya üçüncü yolculuklarında Pasifik'e götüren HMS Resolution'dan alıyor. Yani görüldüğü üzere, JOIDES Resolution'da çok ufak bir farkla, yeni kıtalar keşfediyor. Yakın zamanda yapılan seferde, deniz tabanından alınan sondaj örneği, gizli Zealandia Kıtası'nı açığa çıkarmıştır.

     Bu deniz tabanından alınan sondaj örneklerinden oluşan uzun bir bilimsel keşifler listesindekilerden sadece biridir. En büyük keşiflerden biri, "Levha Tektoniği"nin anlaşılmasında önemli bir rol alan deniz tabanı genişlemesinin onaylanmasıydı.

     Okyanusta binlerce metre yukarıdan deniz tabanına sondaj yapılırken, geminin yüzeyde sabit bir şekilde durabilmesi için dinamik konumlanmış bir gemi gerekiyor.

     Diğer önemli bulgular ve çalışmalar ise; yaklaşık 66 milyon yıl önce dinozorların neslinin tükendiği zamanda bir göktaşı çarpmasının doğrudan kanıtı, 5 milyon yıl önce Akdeniz'in defalarca kez kuruduğunu kanıtlayan tuz tortuları, dünya kabuğunun derinliklerindeki yoğun mikrobiyal yaşamın keşfi ve geminin yeni tamamladığı proje olan, bölgedeki depremlerin nasıl, neden ve ne zaman olduğunu anlamamıza yarayacak olan Yeni Zelanda'nın ilk sualtı-deniz yatağı deprem monitörlerinin kurulmasıdır.

     Avusturalya'daki Hobart Limanı'nda bulunan JOIDES Resolution adlı gemi, limana 2 ayda bir ikmal yapmak ve yeni bir sefere başlamak için geliyor. Her bir sefer özel bir bilimsel hedefle 2 ay sürüyor.

JR'nin Bilimsel Seferlerinin İstatistikleri

Yapılan Seferler: 165 Adet

Toplam Katedilen Mesafe: 538,752 Deniz Mili

Sondaj Sayısı: 2500 Adet

Alınan Sondaj Uzunluğu: 322,616 m.

En Derin Sondaj: 2111 m.

Sondaj yapılan en derin su derinliği: 5980 m.

     Deniz yatağının altından alınan sondaj örneğinde fosilleşmiş bir midye; bilim insanlarına, kayaçların yaş tayininde ve nasıl bir çevrede bulunduklarına dair yardımcı oluyor.

     2018 yılı Okyanus Sondajının 50. yıldönümünü gösteriyor. "Derin Deniz Sondajı Projesi" 1968 yılında  kuruldu ve bu zamana kadar, birkaç isim değişikliğinden geçmesine ve sadece Birleşik Devletler tarafından finanse edilen bir örgütten, "Okyanus Araştırma Sondajı için Avrupa Konsorsiyumu"nu da içeren 24 ülkeyi kapsayan bir uluslararası işbirliğine dönüşmesine rağmen gezegenimizin bilinmeyen yönlerini araştırmaya devam etmektedir

     Bu proje 2013 yılından itibaren Uluslararası Okyanus Keşfi Programı(IODP) olarak biliniyor. IODP'de bir Sefer Proje Müdürü olan Dr Kara Bogus; "Okyanusta sondaj yaparak dünya hakkında birçok şey öğrenebilirsiniz. Şu anda sondaj programları uluslararası jeoloji işbirliklerinde en uzun süreli ve muhtemelen en başarılı programlardır. Şimdiye kadar tüm büyük okyanus tabanlarında defalarca kez bulunduk. Dünya'nın çoğu okyanuslarla kaplı ama bizim baktığımız şey sadece ufak parçalar" şeklinde açıklamıştır.

     Her sefer, bilim adamları ve çalışanlarla 12 saatlik çalışma döngüleriyle tüm gün devam ediyor. JR ile üç kez keşfe çıkan Smithsonian Doğal Tarih Müzesi'nden Dr. Brian HUBER: "Biz dünya okyanuslarında neredeyse her yere gidebilen ve okyanus sedimanlarını neredeyse her derinlikten alıp, dünya tarihiyle ilgili her çeşit kaydı tutabilen bir geminin üzerindeyiz.  Büyük bir soy tükenme olayını veya iklim değişikliğini keşfedebiliriz. Ancak bence en önemlisi son on yıllarda dünya etrafından, yaşam, okyanuslar ve kıtaların evrimiyle ilgili çok detaylı bir kanıt elde edebiliyor olmamızdır" şeklinde açıklamıştır.

Kaynak: https://www.bbcearth.com/blog/?article=the-boat-unlocking-earths-deepest-secrets