İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, 24 Kasım 2022 Perşembe günü, haber kanalı NTV’de yayınlanan, Noyan Doğan’ın sunduğu “Bakış” programına konuk oldu.

Denizcilik sektörünün genel durumu, Rusya-Ukrayna savaşının sektöre etkileri konularındaki sorulara yanıt veren Tamer Kıran, ekonomilerin ve hayatın durduğu pandemi döneminin ardından tekrar açılmayla birlikte büyük bir talep patlamasının devreye girdiğini, arzın talebe karşılık verememeye başladığını hatırlattı.

Tam işler düzeliyor, toparlanıyor, tekrar normale dönüyoruz denilen bir anda bu yılın Şubat ayında Rusya’nın Ukrayna’ya savaş ilan ettiğini hatırlatan Tamer Kıran, şunları söyledi:
“Hemen yanı başımızda çok yakın ilişkilerimiz olan, ithalat ve ihracatlarında Türk Boğazlarını kullanan iki arasındaki savaş haliyle bizi de fevkalade derinden etkiledi. 2022 yılına aslında iyi başlamıştık, beklentilerimiz de iyi yönde idi. Denizcilik alt segmentlerine bakacak olursak mesela taşımacılıkta gayet iyi bir dönem bekleniyordu. Limanlarımız harıl harıl çalışıyordu. Tersanelerimiz, gemi inşa ve tamir bakım sanayimiz harıl harıl çalışıyordu ve beklentileri de iyi yöndeydi, fakat savaşla birlikte her şeyde olduğu gibi denizcilikte de menfi değişiklikler oldu. 2021’de pandemi döneminde denizyolu taşımacılığında yüzde 3,4 civarında küçülme olmuştu. O küçülme kapanıp üzerine tekrar bir yüzde 4’e yakın bir büyüme öngörülüyordu, bu gerçekleşmedi. Dolayısıyla tüm beklentiler ekonomik anlamda pozitif iken bir anlamda ‘acaba bugünü devam ettirebilecek miyiz’ şekline dönüştü.”

“Tahıl Koridoru Fevkalade Bir Anlaşmadır”

Ukrayna ve Rusya'nın tahıl ve diğer gıda ürünlerini Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına ulaştırabilmesi için imzalanan Tahıl Koridoru Anlaşması’na da değinen Tamer Kıran, “Tahıl koridoru fevkalade bir anlaşmadır. Burada Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Türkiye Cumhuriyeti fevkalade bir rol oynamıştır. Çok işe de yaramıştır. Netice itibarıyla burada çürüyecek, bozulacak olan gıda maddelerinin kurtarılarak insanlığın hizmetine sunulması fevkalade önemli bir başarı olurken, Türkiye’nin buna çok ciddi bir katkısı olmuştur.” diye konuştu.

2023 yılı beklentileri hakkında da değerlendirmede bulunan Tamer Kıran, dünya ticaretinde ve taşımacılıkta önde gelen ülkelerden bir tanesi olan Çin’de halen daha “sıfır Kovid” politikası izlendiğine dikkat çekerek, “Bu politika tabii çok sert bir politika… Bir vaka çıktığında bir fabrika kapatılıyor. Bir vaka çıktığında bir liman komple kapatılıyor. Böyle bir ekonomi en ufak bir hapşırsa bütün dünyayı etkiliyor. Çin, bu ‘sıfır Kovid’ politikasına şu anda devam edecek gibi görünüyor. Dolayısıyla Çin’deki hareketi çok yakın takip etmemiz gerekiyor” dedi.

Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın da henüz ne zaman biteceğinin belli olmadığını ifade eden Tamer Kıran, bu iki ülkeden denizyoluyla taşınan yükün toplam yükün yüzde 20’sini oluşturduğuna dikkat çekti. Bununla beraber Avrupa ve ABD’deki büyüme iştahının da takip edilmesinin önemini vurgulayan Tamer Kıran, “Daralma olmasa bile mevcudu korursak 2023’ü iyi geçirmiş olacağız diye düşünüyoruz.” ifadelerini kullandı.

Bir soru üzerine, Rusya’ya yönelik ABD ve Avrupa’dan çeşitli yaptırımlar geldiğini hatırlatan Tamer Kıran, bu yaptırımlardan AB tarafından kararlaştırılan bir tanesinin de Rus menşeili veya Rusya’dan ihraç edilen ham petrol taşımaları için 5 Aralık 2022 sonrasında, petrol ürünleri için ise 5 Şubat 2023 sonrasında sigorta yapılmaması konusu olduğunu söyledi.

Tamer Kıran, “Bu da çok önemli bir şey tabii… Düşünün yükünüz var, sigorta yapılmazsa o riski nasıl taşıyacaksınız? Dolayısıyla önemli bir yaptırım. Büyük sorun yaşatan bir yaptırım. 5 Aralık’tan itibaren de Rus petrolü taşıyan tankerlere sigortası yapılmayacağını İngiltere’deki sigorta kuruluşları duyurdu. Bunlar tabii bizim Boğazlarımızdan geçecekler. 2002 yılından itibaren Türk Boğazlarından geçen gemilerin 3. şahıslara verecekleri olası zararlara karşı sigorta yaptırma mecburiyetleri var. Bu mecburiyet devam ediyor. Şimdi İngiliz sigorta kuruluşları bunu vermeyeceklerini deklare ettiler dolayısıyla burada bir açık ortaya çıkıyor. Hükümran devlet olarak Boğazlarımızdan geçen gemilerin olası hasar durumlarını tazmin etmek için sigorta istiyoruz. Bunu vermeleri gerekiyor.” diye konuştu.