Trans pasifik Stabilizasyon Anlaşması (TSA - Transpacific Stabilisation Agreement) kapsamında toplanan verilere göre, hizmet biçimleri değiştikçe Süveyş Kanalı pazar payını artırıyor

10 Ağustos 2015; Janet Porter tarafından Lloyd's List için kaleme alınmıştır.

Geleneksel hizmet biçimleri yükleyici firmaların taleplerine ve limanlara yanaşan büyük gemilere cevap verecek şekilde değiştikçe, Süveyş Kanalı'nda Asya'dan ABD'ye doğru gittikçe artan ve Panama Kanalı'nı geride bırakan bir konteyner trafiği gözleniyor. 

Mayıs 2014'ü dönüm noktası olarak kabul etmek gerekir çünkü Asya-Avrupa ticaretini gerçekleştiren gemilerin sayısı katlanarak artarken, çok sayıda hat yeniden yapılandırılmış ve ABD batı kıyısında iş sözleşmesi için müzakereler başlamıştı.

Bu yönelim hâlâ devam ediyor; hatta Panama Kanalı'yla karşılaştırıldığında, Süveyş Kanalı'nın pazar payını artırması, geçen hafta Mısır'ın yeni kanalı resmi olarak açmasından önce başlamıştı.

TSA tarafından Lloyd's List Gazetesi'ne sunulan rakamlar, bu yılın ikinci çeyreğinde Asya'dan ABD'ye Süveyş Kanalı aracılığıyla taşınan toplam hacmin 297,456 TEU konteyneri bulduğunu gösteriyor. Panama Kanalı üzerinden taşınan kargo ise 241,317 TEU konteynere denk geliyor.

Aradaki fark bundan bir yıl önce daha azdı, öyle ki 2014 yılının nisan ve haziran ayları arasında Süveyş aracılığıyla 238,941 TEU konteyner taşınırken, Panama'nın hacmi 226,516 TEU konteynere denkti.

TSA'nın temsil ettiği 16 büyük konteyner hattının üyeleri Asya'dan ABD'ye taşımacılık yaparken, kanallardan birini kullanarak doğrudan batı kıyısına ya da ABD Körfezi ve doğu kıyısı limanlarına kargo göndermektedir.

Yüklemenin tamamen deniz yoluyla yapıldığı hizmetler için doğrudan geçişte şu ana kadar genellikle Panama Kanalı kullanılıyordu, fakat Kanal'ın izin verdiği gemi boyutları kısıtlı olduğu ve ABD ticari filosuna daha büyük gemiler katıldığı için Süveyş Kanalı gittikçe daha fazla rağbet görüyor. Bu durum özellikle güneydoğu Asya'dan çıkan gönderiler için geçerliyken, Çin'in kuzeyinden ihraç edilen mallar daha kısa süren Pasifik üzerinden gönderiliyor.

TSA kaynaklı rakamlar dikkate alındığında, ikinci çeyreğin olağan bir haftasında Süveyş Kanalı'nda ABD istikametine aşağı yukarı 23,000 TEU konteyner seyrederken, Panama Kanalı'ndan hemen hemen 19,000 TEU konteynerin geçtiği görülüyor.

Bundan bir sene önce, çeyrek dönemin başlangıcında Süveyş Kanalı'ndan 16,500 TEU konteyner geçerken, Nisan'ın ilk haftası boyunca Panama Kanalı'nda seyreden konteyner sayısı 18,000 TEU kadardı. Fakat ekipman eksiklikleri, sorunlu yükleme planları ve çalışanlarla ilgili problemler nedeniyle ABD batı kıyısında sonbahar ve kış boyunca aksamalar arttıkça, Atlantik kıyısındaki limanlar daha fazla trafik çekmeye başladı.

Asya çıkışlı kargoların büyük bir kısmı ülkenin diğer limanlarından ziyade hâlâ batı kıyısında elleçleniyor; öte yandan dengeler değişmekte.

Söz gelimi, 2015 Haziranı'nın son haftasında TSA üyeleri, ABD batı kıyı limanları aracılığıyla 81,000 TEU, doğu kıyı kapıları aracılığıyla 43,000 TEU konteyner taşıdılar. 2014 Haziranı'nın son haftasında ise, batı kıyı limanlarında elleçlenen konteyner sayısı 82,000 TEU'nun biraz üzerindeyken, doğu kıyı limanlarına varan konteyner sayısı 39,000 TEU'dan biraz daha azdı.

Gözlenen bu yönelim aynı şekilde devam edebilir; bunda özellikle ikinci bir kanalın açılmasıyla Süveyş Kanalı'nın taşıma kapasitesinin yükselmesi, böylece günlük transit geçiş sayısının önemli ölçüde artması etkili olacaktır.

Grafikte, 2014 ve 2015 yıllarının ikinci çeyreklerinde (Nisan, Mayıs, Haziran) Panama (mavi) ve Süveyş (kırmızı) Kanallarına ait konteyner hacimleri gösterilmektedir

Panama'daki su seviyesini kontrol edecek yeni kapılarla birlikte, gelecek yıldan itibaren kanalı daha büyük gemiler kullanabilecek, öte yandan şu anda düşük su seviyeleri yüzünden gemi boyutlarında kısıtlamalar söz konusu.

Panama Kanal Makamı, geçen hafta deniz taşımacılığına yönelik tavsiye niteliğinde bir beyan yayımladı. Beyanda, yağış biçimlerinin değişmesine neden olan El Niño etkisinin sonucu olarak su çekiminde bir kısıtlama öngörüldüğü belirtiliyor.   

Doğu kıyı limanlarındaki tesisler, hâlihazırda trans pasifik ticaret hattına giren ve Los Angeles, Long Beach ve Oakland limanlarına uğrayan büyük gemilere uygun şekilde uzun vadeye yayılarak yenileniyor.

Doğu kıyı limanları, şu anda Asya-Avrupa ticaret hattında hizmet veren ve Süveyş Kanalı'ndan geçen 18,000 TEU konteyner kapasiteli gemiyi kabul edebilecek gibi görünmüyor; fakat Panama Kanalı'ndaki yeni kapılar sayesinde kapasitesi 14,000 TEU konteynere kadar olan gemilere açılabilmeli.

Analiz şirketi SeaIntel, doğu kıyıdaki kıyı boyu çalışanlarına yönelik yeni bir iş sözleşmesi müzakerelerinin yakın zamanda başlayacağını ve bunun tedarik zincirlerini korumak için şartlara göre sürekli plan değişikliği yapmak zorunda kalan nakliye şirketlerinin moralini bozabileceğini dikkate alarak, ABD Atlantik limanlarının Pasifik kıyısının yoğun olduğu aylarda kazandığı gemileri elinde tutmayı sürdürüp sürdüremeyeceğini sorguluyor.

SeaIntel tahminlerine göre, ikinci çeyrekte 450,000 TEU kadar konteyner batı kıyısını bırakıp doğu kıyısını tercih etti, fakat özellikle Pasifik'in güney batısındaki limanlar kaybettikleri hacmin en azından bir kısmını geri alıyor gibi görünüyor. SeaIntel uzmanları, "ABD batı kıyısı ve ABD doğu kıyısı limanları arasında değişimler gözlemlemeye büyük ihtimalle devam edeceğiz," fikrinde.

Panama Kanalı genişlemiş haliyle gelecek yıl faal olunca, ABD doğu kıyı limanları batı kıyısıyla rekabetinde ciddi üstünlükler elde edecektir, diyen SeaIntel şu yorumda bulunuyor:

"Yükleyicilerin, ABD'nin batı kıyısında iş anlaşmazlığı olduğu için eşyalarını ABD'nin doğu kıyısına yönlendirmeleri biraz tuhaf."

"Sendikalar ve işverenler arasındaki sözleşme müzakerelerinin bir sonraki turu 2018 yılında ABD'nin doğu kıyısında gerçekleşecek. ABD batı kıyısında yürürlükte olan iş sözleşmesi ise en yakın 30 Haziran 2019'da yenileceği için, çalışanlarla ilgili sorunlar batı kıyıdan ziyade öncelikle ABD'nin doğu kıyısındaki tedarik zincirlerini olumsuz etkileyecek gibi duruyor."

Bu arada, Drewry Tedarik Zinciri Danışmanları iki hatlı Süveyş Kanalı'na yönelik trafik tahminlerinin muhtemelen fazlasıyla iyimser olduğunu savunuyor.

Drewry'ye göre, "Süveyş Kanalı'nın genişlemesi gemilerin transit geçiş sürelerini kısaltıp, bu geçişlerde yaşanan gecikmeleri azaltacaktır. Süveyş Kanalı'nın başlıca kullanıcıları olan doğu-batı rotalarındaki konteyner gemilerinin artık daha büyük ve işletim masraflarının daha yüksek olduğu dikkate alınırsa, Süveyş Kanalı'ndaki bu değişikliğin çok önemli olduğu anlaşılacaktır.  Ayrıca, çok büyük deniz araçlarının barınmasına izin verecek şekilde Kanal'a altyapı tesisleri eklenmiştir. Bunu uzun vadede oluşacak önemli bir gereksinim olarak görüyoruz."

"Öte yandan, Çin son 15 yılda ihracatta yaptığı patlamanın sonuna geldiği ve enerji politikalarındaki değişikliklerle petrolden uzaklaşan bir yaklaşım benimsendiği için, Mısır Hükümeti kanalın ek kapasitesinin hızlıca dolabileceğini düşünmemeli. Bu, kuvvetle ihtimal, uzun vadede oynanan bir oyun olacaktır."