İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası’nın (DTO) Haziran ayı Meclis Toplantısı, 26 Haziran 2025 Perşembe günü yapıldı.

Oda Meclis Salonu’nda, Meclis Başkanı Başaran Bayrak’ın başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda, gündemdeki maddeler görüşüldü.

İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran yaptığı konuşmada, geçen ay alınan Merkez Meclis toplantılarının her ayın son haftası perşembe günü yapılması kararı doğrultusunda Haziran ayında ilk toplantının gerçekleştirildiğini hatırlatarak, Meclisin yeni çalışma döneminin hayırlı olmasını diledi.

Güncel gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulunan Tamer Kıran, zor bir dönemden geçen Dünyada her şeyin çok hızlı geliştiğini, çok çabuk değiştiğini belirterek, 13 Haziran’da Ortadoğu’da İsrail-İran arasında başlayan savaş ve sürece ABD’nin dahil olmasıyla gelişen olaylara değindi.

Sürecin nereye evrileceği büyük bir endişeye neden olurken, 24 Haziran’da ABD Başkanı Trump’ın tweetiyle ateşkes sağlandığının öğrenildiğini kaydeden Tamer Kıran, “İsrail-İran arasında ateşkes sağlanması konusunda mutabakata varılmasını tabii ki memnuniyetle karşılıyoruz ancak özellikle yakın bölgemiz Orta Doğu’da gelişmelerin nasıl şekilleneceği konusunun hala belirsizliğini koruduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.” dedi.

Savaşın başlamasından ateşkese kadar geçen sürede, azalan petrol üretimi ve artan riskler nedeniyle ilk etapta petrol fiyatlarının arttığını, bu artışların başta enerji ve temel gıda maddeleri olmak üzere tüm hammaddelerin fiyatlarını olumsuz etkilediğini kaydeden Tamer Kıran, şunları söyledi:

“Dünya toplam petrol arzının yaklaşık beşte biri, deniz yoluyla taşınanın yaklaşık üçte biri, günlük 20-22 milyon varil petrolün Hürmüz Boğazından geçtiğini düşünürsek, haftalarca sürebilecek bir savaşın gerek dünya gerek ülkemiz için çok negatif yansımaları olacağı muhakkaktı. Geldiğimiz nokta itibarıyla elbette geçen haftaya göre riskler daha azalmış durumda ama belirsizliğin sadece jeopolitik değil, ekonomik, toplumsal, siyasal her anlamda üst seviyede devam ettiğini söylemek herhalde yanlış bir değerlendirme olmayacaktır. Temennimiz; dünyada ticaret gerginlikleri de dahil savaş ortamının biran önce bitmesi ve makroekonomik dengelerin enflasyonu aşağı, büyümeyi yukarı çekecek şekilde oluşmasıdır.”

Denizcilik Piyasalarında Belirsizlik Sürüyor

Tamer Kıran, denizcilik piyasalarında da ABD’nin yeni vergi politikaları, yine bu çerçevede Çin tarafından işletilen veya Çin yapımı gemi kullananlar için ek liman ücretleri alma hazırlıkları, hala devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ve Kızıldeniz’deki aksaklıkların etrafında negatif şekillenen küresel denizyolu taşımacılığının belirsiz görünümünün, İsrail ve İran arasında başlayan çatışma ile daha da derinleştiğini belirtti.

İki ülke arasında ateşkes sağlandığı duyurusu yapılsa da özellikle Orta Doğu’da gerilimin devam etme potansiyeli bulunmasının denizcilik piyasalarındaki belirsizliğin sürmesine neden olduğuna dikkat çeken Tamer Kıran, “Keza bunca bilinmezlik içerisinde yeni gemi inşa siparişleri de Ocak-Mayıs 2025 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla DWT bazında %52 azalma kaydedilirken, bu durum yeni inşa fiyatlarında düşüşü de beraberinde getirdi.” ifadelerini kullandı.

Sektörel Konular

Sektörel konulara da değinen Tamer Kıran, Uluslararası Denizcilik Örgütü tarafından, gemi geri dönüşümünün insan sağlığı ve çevreye olumsuz etkisini azaltmak amacıyla 15 Mayıs 2009 tarihinde kabul edilen “Gemilerin Emniyetli ve Çevreye Uyumlu Geri Dönüşümü Hakkında Hong Kong Uluslararası Sözleşmesi”nin, 26 Haziran 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girdiğini hatırlattı.

Bu sözleşmenin, uluslararası sefer yapan 500 groston ve üzeri yeni ve mevcut gemileri kapsamakta olup gemi söküm süreçlerinde güvenlik ve çevre standartlarına uyumu zorunlu hale getirdiğini belirten Tamer Kıran, “Sözleşme kapsamında, yeni gemilerin teslimat anında, mevcut gemilerin ise 26 Haziran 2030 tarihinden itibaren onaylı bir Tehlikeli Maddeler Envanteri ve geçerli sertifikalara sahip olması gerekiyor. Ayrıca geri dönüşüme gidecek gemilerin işlem öncesi Nihai Sörveyden geçmesi ve yalnızca yetkilendirilmiş tesislerde geri dönüştürülmesi zorunlu hale geliyor.” diye konuştu.

Denizyolu Hatlı ve Tarifeli Yolcu Taşımacılığı Yapanları Sevindiren Kararlar

Denizyolu hatlı ve tarifeli yolcu taşımacılığı faaliyeti yapan üyelerin, “Ücretsiz Seyahat Kapsamında Yapılacak Gelir Desteği Ödemesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” kapsamında, Nisan 2024 tarihinden itibaren gelir desteği ödemelerini alamamaları nedeniyle sıkıntı yaşandığına dikkat çeken Tamer Kıran, Oda olarak bu konuda yaşanan mağduriyetlerin giderilmesi amacıyla girişimlerde bulunduklarını hatırlatarak, “Neticede, Nisan 2024 - Mart 2025 dönemine ait ödemeler 11 Haziran 2025 tarihinde üyelerimize yapılmış olup, konuya gösterdikleri duyarlılık nedeniyle ilgili Bakanlıklarımıza teşekkür ediyorum.” dedi.

Yine İstanbul’da faaliyet gösteren hatlı tarifeli yolcu motorlarının, kendi tarifeli seferleri dışında, yemeksiz ve pulman koltuk düzeninde kısa süreli biletli Boğaz turu ve yolcu transferi yapabilmelerine ilişkin olarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan Deniz Turizmi Aracı İşletme Belgesi almaları gerektiğini hatırlatan Tamer Kıran, bu süreçte, özellikle tuvalet sayısı ve büfe bulundurma zorunluluğuna ilişkin yaşanan sorunların, Odamızın Kültür ve Turizm Bakanlığı nezdinde gerçekleştirdiği görüşmeler neticesinde çözüme kavuşturulduğunu söyledi.

Tamer Kıran, “İstanbul Valiliği Deniz Turizmi Kurulu’nun 16 Haziran 2025 tarihli kararı ile 2 adet yolcu motoru, Gezinti Teknesi türünde belgelendirildi. Diğer yolcu motorlarının ise denetim ve kontrol işlemleri devam ederken, belgelendirme süreçleri devam ediyor. Bu kararın da hayırlı olmasını temenni ediyorum.” dedi.
Kıran, Odamızın Dalış Turizmi Meslek Komitesi ve Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Ortak Mevzuat Çalışmaları Kapsamında gündeme gelen 14 Yaş sportif dalış Sınırının 12 Yaşa İndirilmesine ilişkin olarak Federasyon tarafından yapılan duyuruda; Donanımlı Dalış Talimatının ilgili düzenlemelerinde değişiklik yapılarak dalış yaşı alt sınırının 12 yaşa düşürülmesine karar verildiğini bildirdi.

Yeni bir gelişme olarak Gemiadamları ve Kılavuz Kaptanlar Eğitim ve Sınav Yönergesi’nin yayımlanarak yürürlüğe girdiğine dikkat çeken Tamer Kıran, Yönergenin “Kurumlar Arasında İş Birliği” başlıklı 76. Maddesi ile “yetkilendirilmiş örgün eğitim kurumları arasında İdarenin de uygun görüşüyle atölye ve simülatörlerin ortak kullanımının yapılabileceğine” dikkat çekti.

Bu madde ile pahalı bir yatırım olan simülatör konusunda kaynak israfına son verileceğini ifade eden Tamer Kıran, UAB Denizcilik Genel Müdürlüğüne teşekkür etti.

1 Temmuz Denizciler İçin Önemli Bir Tarih

Denizciler için 1 Temmuz tarihinin önemine dikkat çeken Tamer Kıran, 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu ile Türk liman ve iskeleleri arasında yük ve yolcu taşımacılığının münhasıran Türk bayrağı taşıyan gemilere verilerek millileştirildiğini, dahildeki her türlü denizcilik faaliyetinin Türk vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılmasının kabul edildiğini hatırlattı.

Bu yıl 99. yıldönümünü kutlayacağımız Kabotaj Kanunu’nun denizciliğimizin gelişip büyümesinde çok önemli rol oynadığına dikkat çeken Tamer Kıran, “Bugün geldiğimiz noktada Türk sahipli ticaret filomuzdan, tersanelerimize ve limanlarımıza kadar her alanda elde edilen başarılar, denizcilikte saygın bir konuma geldiğimizi somut bir şekilde ortaya koyuyor. Tüm bu olumlu gelişmelerin Kabotaj Kanunu ve Montrö Sözleşmesinin sağladığı egemenlik haklarımızın doğru şekilde kullanılması sayesinde gerçekleşebildiğini dikkate almalıyız. Zira yakın geçmişte, çevremizde yaşanan jeopolitik riskler ve çatışmalar da denizciliğe yönelik egemenlik haklarımızın önemini ortaya çıkarmıştır.” diye konuştu.