• Anasayfa
  • |
  • Denizlerde plastikler: gerçekler, sonuçlar ve yeni AB kuralları

Denizlerde plastikler: gerçekler, sonuçlar ve yeni AB kuralları

Bugünün tek kullanımlık, geri dönüşümü olmayan plastik kültürünün sonuçları deniz kıyılarında ve okyanuslarda görülebilmektedir. Plastik çöpler giderek artan şekilde okyanusları kirletmektedir ve bir tahmine göre 2050 yılına kadar okyanuslardaki plastiklerin balıklardan ağırlıkça çok daha fazla olma ihtimali bulunmaktadır.

24 Ekim tarihinde Avrupa Parlamentosu Üyeleri tarafından kabul edilen yeni AB kuralları, kayıp balık avı malzemeleri ve Avrupa sahillerinde sıklıkla bulunan 10 tek kullanımlık plastik ürünü ele almaktadır. Bahse konu iki grup, deniz çöplerinin %70'ini oluşturmaktadır.

Plastikler sadece kıyılarda kirlilik oluşturmamakta, aynı zamanda daha büyük parçalara sıkışan ve küçük parçaları yanlışlıkla yiyen deniz hayvanlarına da zarar vermektedir. Plastik parçacıkların yenmesi bu hayvanların normal yemekleri yiyebilmelerini engelleyebilmekte ve organizmalarına zehirli kimyasal kirleticileri çekebilmektedir.

Deniz kirliliği, denize bağımlı olan sektörler, topluluklar ve aynı zamanda üreticiler için ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Plastik ambalajların değerinin sadece % 5'lik bir kısmı ekonomide kalmakta – geri kalanı gerçek anlamda çöpe atılmaktadır. Bu durum, daha fazla geri dönüşüme ve yeniden kullanılan malzemelere odaklanan bakış açısına duyulan ihtiyacı göstermektedir.

Tek kullanımlık plastik maddeler deniz kıyılarında bulunan çöplerin en büyük grubudur: plastik çatal bıçak, içecek şişesi, izmarit ve kulak temizleme çubukları tüm deniz çöplerinin neredeyse yarısını oluşturmaktadır. Avrupa Parlamentosu; kulak temizleme çöpü, çatal bıçaklar, tabaklar, pipetler, içecek karıştırıcılar ve balon çubukları gibi başka materyallerden alternatifleri olan tek kullanımlık plastik maddeler için toplu bir yasak önermiştir. Parlamento Üyeleri aynı zamanda okso-parçalanabilir plastik ürünler ve polistirenden yapılmış fast food konteynerleri de listeye eklemiştir. Diğer maddeler için de bir dizi başka tedbirler önerilmiştir:

  • Yiyecek ambalajları için 2025 yılına kadar % 25 ve plastik içeren sigara filtreleri için 2025 yılına kadar % 50 tüketimin azaltılması hedefi,
  • Ambalaj kâğıdı, sigara filtresi, ıslak mendil gibi maddelerin üreticilerine yönelik, atık yönetimi ve temizlik masraflarının karşılanmasına dair zorunluluklar (genişletilmiş üretici sorumluluğu),
  • 2025 yılına kadar su şişelerinin % 90'a kadar (örneğin depozito sistemiyle) toplanması hedefi,
  • Islak mendil, ped ve balonların doğru imhası konusunda kullanıcıları uyarmak üzere gerekliliklerin tanımlanması,
  • Farkındalığın artırılması.

Üreticiler, deniz çöplerinin % 27'sini oluşturan balık avı malzemeleri için, liman kabul tesislerinin atık yönetimi masraflarını karşılamak zorunda kalacaklardır. Ayrıca AB ülkelerinin, her yıl kayıp balık avı malzemelerinin en az % 50'sini toplamaları ve 2025 yılına kadar bunların % 15'ini geri dönüştürmeleri gerekmektedir. (Kaynak: Avrupa Parlamentosu)