Küresel Mevki Belirleme Sistemi  uzun zamandır kullanımda olsa da, seyir zabitlerinin küresel seyir konusunda eğitilmelerinin gerekli olup olmadığı konusu halen tartışılmaktadır. Bu tartışmanın tarafları beklendiği üzere yenilikçiler ve  gelenekçilerdir.

Yenilikçiler güverte zabitlerinin eğitim müfredatına dâhil edilecek daha önemli konular olduğunu savunurken, gelenekçiler gemideki elektronik seyir sistemlerinin tümden arıza yapması halinde seyir zabitinin sekstant (gemicilikte bir gök cisminin yüksekliğini ölçen alet) denilen seyir aletini kullanabilmesinin faydalı olacağını ve bunun gemi için bir güvence olarak görülmesi gerektiğini öne sürmektedir.

Ticari gemilerdeki sekstantın çoğunlukla harita odasının bir köşesinde gün ışığına çıkmayı beklediğini ve kaptanın istediği zamanlar dışında kullanılmadığını söylersek yalan söylemiş sayılmayız. Dolayısıyla, Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri Harekât Başkanlığı "göksel seyir" konusunu ana müfredata alarak, bunu profesyonelliğin temel yeterliliklerinden biri sayması dikkat çekicidir.

Ticari gemilerde çalışan seyir zabitleri, göksel seyir üzerine eğitim almaya ve bunun STCW (Gemi Adamlarının Eğitim, Belgelendirme ve Vardiya Tutma Standartları)'deki rolünü vurgulamaya devam ediyor olabilir. ABD donanmasında ise 2006 yılında bu konudaki eğitime son verilmişti. Fakat alınan yeni kararla, göksel seyir dersi eskisi gibi hem teorik hem de uygulamalı olarak savaş gemilerinde seyir yöntemleri arasında öğretilecek.

Sekstantın son teknoloji ürünü elektronik cihazlarla donatılan savaş gemilerinde bile seyir tayininin önemli bir parçası durumuna geleceği öngörüsünde bulunanlar, çoğunlukla siber (ayarlama, yönleme – cyber) tehlikeleri gerekçe gösteriyor. ABD donanması, siber tehlikelere ek olarak sistem arızalarının, elektrik kesintilerinin, uydu sinyallerindeki aksaklıkların da, elektronik cihazların ve GPS'nin güvenilirliğini azalttığı görüşünde.

ABD donanması "geleneksel" becerileri kazanmaya devam edilmesi gerektiğine inanıyorsa, ticari gemi işletmecilerinin de aynı tutumu benimsemesi yerinde olabilir. Ayrıca, sekstant kullanımının bir beceri olarak kazandırılması ve devamlılığının sağlanması isteniyorsa, işin uygulama ayağına çok önem verilmelidir.

Ancak, kişisel bir görüş açısından; uzun, zorlu bir deniz yolculuğunda gök cisimlerine bakarak rotasını belirleyen ve bu şekilde karaya adım atan denizci için bu durum daha da ödüllendirici olabilir. GPS üzerinden okunan bazı rakamlar neredeyse tam bir kesinlik sağlayabilir; fakat yıldız konumlandırmasını doğru bir şekilde yapan denizcinin hissettiği başarma duygusu muhtemelen bunda mevcut olmayacaktır.

Suçlulardan, teröristlerden kaynaklı elektronik müdahale ve tehlikeler artmakta ve düşmanca tavırlı hükümetler taşımacılıkta elektronik kaos yaratacak hamlelerde bulunmaktayken, siber tehlike ve sinyal aksaklıkları konusu ciddiyetle ele alınmalıdır. Göksel seyrin kendi kendine yeten doğası, tehlikelere karşı bir çeşit zırh görevi görecektir. Gök cisimleri yeniden gündemdedir!

Kaynak: 29/10/2015 tarihli Bimco haberi.