​

12.08.2015 tarihinde Bimco Bülteni'nde yer almıştır.

Her yıl gemilerin bordalarından yuvarlanıp denizlerde kaç tane konteyner kayboluyor? Gerçek şu ki, kimse bunu tam olarak bilmiyor ve yapılan tahminler arasında büyük farklılıklar mevcut: "10,000'den daha fazla" diyen de var, "ortalama 1700" diyen de. Bu rakamlar, kayıplardan etkilenecek kadar şanssız taşıma hatları tarafından çoğunluğun haberdar olacağı şekilde duyurulmuyor.

Bu konuda daha şeffaf mı davranmak gerek? Şüphe yok ki, bir güverte dolusu yük kaybolduğunda, bu kayıp genellikle yanaşılan ilk limanda fark edilir ve bunun üzerinde soruşturma yapılır. Öte yandan, çoğu durumda, kayıp bilhassa karadan uzakta derin sularda meydana gelmişse, varış noktasına ulaşamayan eşyalardan haberdar edilecek kişiler yalnızca kargo sigorta şirketi ve muhtemelen talihsiz kargo sahipleri olacaktır. Kesin rakamlar elde etmek oldukça zor.

Kargoyu taşıyan geminin büyüklüğünün bu tür kayıpların yaşanması üzerinde herhangi bir belirleyici etkisinin olmaması da bir diğer üzücü gerçek. Büyük veya küçük fark etmeksizin tüm gemiler kayıplar yaşayabilir. Bordaya dik vuran ve kutuları geminin üzerinden alabilecek dalgalar, küçük gemilere daha fazla zarar verebilir. Çok büyük gemilerde ise şiddetli ivmeli hareketlerin, ağır veya değişken yalpalamanın sorumlu olduğu gözlenmiştir. Suya düşen yüklerden kaynaklı kayıpların nedenleri arasında konteynerlerin kusurları, bağlanma şekilleri veya içindeki eşyalar sayılmaktadır.

Kaybolan konteynerler birçok farklı sebepten dolayı tehlike arz edebilir. Yarı batmış bir konteynere vurmak üzere olduklarını iddia eden küçük gemiler sürekli olarak "kıl payı atlattık" bildiriminde bulunuyor. Kutular derin suda tamamen batmış olsa bile, ağlarının takılma ihtimali dikkate alındığında balıkçı gemileri için hâlâ büyük bir engel söz konusu. Şayet konteynerlerin içinde tehlikeli eşyalar bulunuyorsa, kirlilikten ferdi yaralanmalara kadar birçok başka tehlikeyi göz önüne almak gerekebilir.

Kıyı devletlerine ve konteynerlere rastlama ihtimali olan diğer devletlere çağrılar yapılarak, kayıp konteynerlerin mutlaka raporlanması ve bunların içindekilerle birlikte tanımlanması için daha etkili yöntemler geliştirilmesi talep ediliyor. Kayıplar meydana geldiğinde, eşyaların kurtarılması için uygulanabilir olduğu ölçüde çaba sarf edilmelidir. Tehlikeli madde içeren konteynerlerin işaretlenmesi gerektiğine dair önceden beri çağrılar yapılmaktadır ve bu tür işaretlemeler maliyetli olmak zorunda olmadığı gibi konum belirleme ve kurtarma çabalarına da büyük katkı sağlayacaktır.

Konteynerlerin kurtarılması, yüksek maliyet çıkaran bir teklif olabilir. Gart P&I Club, Avrupa sularında 58 konteyner kaybolduğunda, deniz yatağında araştırmalar ve kurtarma çalışmaları yapılıp karaya çekilen konteynerlerin hurdaya alındığını ve bu işlemler için 1 milyon ABD Doları'ndan fazla harcama yapıldığını bildirdi. Yine aynı kulübün raporlarına göre, Çin kıyısı açıklarında kaybolan 150 kutudan 50'sinin aranması ve kurtarılması için 5 milyon ABD Doları harcandı.

IMO'nun (Uluslararası Denizcilik Örgütü) kargo ve konteynerlerden sorumlu alt komitesi, kaybolan konteynerlere karşı yapılacaklarla ilgili daha net kurallar duyuracak gibi görünüyor. Somut konteyner ağırlıkları belirlemek için yeni kurallar konması da olumlu bir etki yaratabilir. Çok büyük konteyner gemilerinin son neslinin öncekilerine göre daha geniş olması ve bu sayede yalpalamaya daha az maruz kalacak olması, bir diğer olumlu işaret olarak görülüyor. Bunda sonra denizlerde kaybolan kutu sayısının çok daha az olacağını umuyoruz.